Het basisprincipe van Ayurveda: de dosha's in de schijnwerpers

door Sylvana Janssen

In de wereld van Ayurveda bestaat alles wat je in de natuur tegenkomt uit vijf elementen: ether, lucht, vuur, water en aarde. Deze elementen zijn verder onderverdeeld in drie dosha's die het menselijk lichaam vormen: Vata (ether en lucht), Pitta (water en vuur) en Kapha (water en aarde).

We worden allemaal geboren met een bepaalde verhouding van alle drie de dosha's, dit staat bekend als iemands constitutie, of prakriti. De verhouding van elk element bepaalt onze individuele kenmerken, van hoe we voedsel verteren tot fysieke verschijning en persoonlijkheidskenmerken, maar ook voor welke kwalen we het meest vatbaar zijn wanneer onze dosha's uit balans zijn. Het is dus geen wonder dat Ayurveda precies kan vaststellen wat er misgaat in ons lichaam als geheel, waarom, en hoe we dit kunnen voorkomen en herstellen.

Om je constitutie te eren en je lichamelijke gezondheid in balans te houden, is het essentieel om deze dosha's te koesteren. Maar hoe houd je ze in balans en zorg je voor je lichaam zoals het dat nodig heeft? Welnu, er is geen universeel dieet dat daarbij helpt, aangezien iedereen een unieke dosha-samenstelling heeft. Het onbetwistbare uitgangspunt is echter het begrijpen van de kwaliteiten van elke dosha en het principe van het gelijke versterkt het gelijke.

Weet je nog niet wat je ayurvedische lichaamstype is? Doe deze quiz om je dominante dosha te ontdekken.

Start de quiz

Gelijk versterkt gelijk

In Ayurveda is het belangrijkste concept dat leidt tot optimale gezondheid gebaseerd op het principe van gelijke versterkt het gelijke. Dit betekent dat wanneer je dezelfde middelen op een probleem loslaat, je het alleen maar erger maakt. Tegenpolen balanceren elkaar juist uit. Weten welke eigenschappen in je lichaam overheersen en hoe je die in balans kunt brengen, is daarom de sleutel tot welzijn op de lange termijn.

Alles wat teveel is, is tegen de natuur

– Hippocrates –

De belangrijkste factor die tot disbalans in het lichaam leidt, is consumptie, of het nu gaat om voedsel of informatie. En laten we de veranderingen in onze omgeving niet vergeten: leven in harmonie met de seizoenen is een van de veiligste manieren om een ​​constant gezond lichaam te behouden.

De kwaliteiten van de dosha's

VATA – DE ETHERISCHE BEWEGING

Vata, bestaande uit ether en lucht, is verantwoordelijk voor alles wat er in ons lichaam beweegt, mentaal, fysiek en spiritueel. Denk bijvoorbeeld aan je gedachtenstroom, of de beweging van voedsel door je spijsverteringsstelsel, bloedsomloop, afvalverwijdering en ademhaling – allemaal Vata.

Je herkent Vata-dominante mensen aan hun slanke en delicate postuur, droge huid, fijn haar en lichtgekleurde ogen. Qua persoonlijkheid zijn Vata-dominante mensen doorgaans creatief, hebben ze de neiging angstig te zijn en zijn ze altijd in beweging. Denk maar aan een behendig en snel hert en je ziet de overeenkomsten. Ze houden van verandering, staan ​​meestal open voor nieuwe ideeën en zijn altijd op zoek naar nieuwe, spannende ervaringen.

Vata Dosha-eigenschappen

De eigenschappen van Vata lijken op de dominante elementen Ether en Lucht: droog – dit uit zich in droog haar en een droge huid wanneer het uit balans is; licht – dit zorgt voor een licht gevoel in het hoofd, zonder gronding; kou – dit helpt om koel te blijven tijdens verhitte gesprekken, maar veroorzaakt tegelijkertijd koude extremiteiten; mobiliteit – dit uit zich in een overactieve geest, die grenst aan overdenken en resulteert in een slechte focus.

Een disbalans in Vata kan leiden tot paniekaanvallen, constipatie, een droge huid, rusteloze benen, droge hoest, een onregelmatige eetlust en slapeloosheid. Wanneer Vata in balans is, ondersteunt deze een gezonde bloedcirculatie, bevordert het een sterk immuunsysteem en zenuwstelsel, en zorgt het voor een vrije beweging van creativiteit en inspiratie waar Vata-types om bekend staan.

Hier zijn een paar eenvoudige tips over hoe je Vata in balans kunt brengen

PITTA – DE VURIGE

Pitta is de dosha die verantwoordelijk is voor de omzetting van voedsel in voedingsstoffen voor je lichaamsweefsels. Pitta, bestaande uit vuur en water, reguleert de spijsvertering, stofwisseling en het endocriene systeem. Dit betekent dat het de lichaamstemperatuur reguleert, zorgt voor een gezonde fysieke en mentale spijsvertering en harmonie creëert in lichaam en geest.

Pitta Dosha is gemakkelijk te herkennen aan zijn scherpe gelaatstrekken, roze en zachte huid, lichtgekleurde ogen en haar, en een middelgroot postuur. Mensen met een Pitta-dominantie zijn doorgaans intelligent, hebben een scherp geheugen en een vurige geest. Het is dan ook geen wonder dat Pitta geassocieerd wordt met een tijger: alert, actief en doelgericht.

Pitta Dosha-eigenschappen

Pitta Dosha wordt beheerst door vuur en water en heeft de volgende eigenschappen: hitte – dit betekent dat Pitta-types een sterke agni (spijsverteringsvuur) hebben en een nog sterkere eetlust, evenals een gepassioneerde persoonlijkheid; licht – dit manifesteert zich zowel in de lichaamsbouw als in een heldere en alerte geest; scherpte – dit toont een nieuwsgierige geest, besluitvaardigheid en een scherpe visie.

Wanneer Pitta's eigenschappen overmatig zijn, kun je last krijgen van brandend maagzuur, huiduitslag of acne, prikkelbaarheid, zelfkritiek, ontstekingen en burn-out. Bovendien kunnen Pitta-types bij een disbalans symptomen ervaren zoals een lage bloedsuikerspiegel, een kort lontje, een vette huid en haar of overmatig zweten.

Wat kun je doen om Pitta in balans te houden?

• Het begint allemaal met het eten, dus probeer gefrituurd en pittig eten te vermijden. Gooi pittig eten op een toch al geïrriteerde pitta en hallo, brandend maagzuur! Kies in plaats daarvan voor volkoren granen, zoet fruit en groenten, en stop de hete saus alsjeblieft terug in je tas.
• Maak er een gewoonte van om te sporten, maar wees lief voor jezelf. Pitta's kunnen erg competitief en zelfs een tikkeltje perfectionistisch zijn, en dat is precies wat je wilt vermijden.
• Ademhalingsoefeningen en meditatie zijn beide een groot hulpmiddel om Pitta's vurige geest te kalmeren.
• Dit is een pittige, vooral in de huidige, overprikkelende omgeving, maar probeer een druk, stressvol schema te vermijden. Probeer in plaats daarvan zoveel mogelijk tijd in de natuur door te brengen, weg van de hectiek en drukte van het stadsleven.

KAPHA – DE STABIELE VRIEND

Kapha bestaat uit de elementen water en aarde, en het is dan ook niet verwonderlijk dat het gezien wordt als de bouwsteen van ons lichaam. De belangrijkste rol ervan is het voeden en stabiliseren van ons lichaam en tegelijkertijd het ondersteunen van onze emotionele rust en ons fysieke en mentale uithoudingsvermogen.

Je herkent een Kapha-dominant persoon aan zijn sterke bouw en rondingen, grote, zachte ogen en dikke haar. Kapha's zijn geduldig, loyaal en ondersteunend, ze hebben een kalme en stabiele geest en een aangeboren vermogen om van het leven te genieten. Qua associaties is Kapha Dosha de grote, vriendelijke olifant in de kamer.

Kapha Dosha-eigenschappen

De eigenschappen van Kapha Dosha zijn vergelijkbaar met de elementen: soepel – dit manifesteert zich in sierlijke bewegingen van het lichaam en een zachte, zorgzame persoonlijkheid; zwaar – dit is meestal een aardend Kapha-type; wanneer dit uit balans is, kan dit leiden tot traagheid, depressie en een algemeen gevoel van lethargie; langzaam – dit verhoogt het niveau van bewuste intentionaliteit en het vermogen om betekenis en verbindingen te creëren.

Overmatige Kapha leidt tot disbalansen zoals vochtretentie, gewichtstoename, depressie, overmatig slapen, constipatie, gebrek aan eetlust, overmatige slijmvorming en verstopping. Bovendien kunnen Kapha-eigenschappen bij overmaat leiden tot verveling, een gevoel van ongeïnspireerdheid, weerstand tegen verandering of een onvermogen om verbindingen en mensen los te laten.

Hoe je Kapha in balans houdt