door Alexa Berman
Wat te eten volgens Ayurveda, kan tot in de kleinste details gaan, afhankelijk van de disbalansen die je ervaart. Er zijn echter een aantal overkoepelende basisconcepten waarmee iedereen kan beginnen. Ten eerste is het belangrijk om te begrijpen waarom je je zorgen zou moeten maken over wat je eet. We kunnen dat onderzoeken aan de hand van de theorie van weefselvorming, of dhatus, en hoe onze weefsels voeding ontvangen.
Dhatus zijn de zeven fundamentele weefsels die het lichaam ondersteunen en in stand houden. Het proces van het voeden van de dhatu's is sequentieel en hiërarchisch. Elke dhatu ontvangt voeding van degene die eraan voorafgaat, te beginnen met rasa en culminerend in shukra. Een goede spijsvertering en opname van voedsel zorgen ervoor dat elke dhatu voldoende gevoed is.
De uiteindelijke essentie van dit hele proces is ojas, die wordt beschouwd als de essentie van alle dhatu's. Ojas vertegenwoordigt de ultieme staat van gezondheid en welzijn, en zorgt voor kracht, immuniteit en vitaliteit. Dit is waar al onze maaltijden op uitmonden: leven.
De Zeven Dhatus
1. Rasa (Plasma/lymfe)
- Primaire functie: Voeding en hydratatie van weefsels.
- Absorptie: Rasa is het eerste weefsel dat voeding ontvangt uit verteerd voedsel. Het verdeelt voedingsstoffen en vloeistoffen door het lichaam en vormt de essentiële basis voor alle daaropvolgende dhatu's.
2. Rakta (Bloed)
- Primaire functie: Zuurstofvoorziening en vitalisering.
- Absorptie: Na rasa neemt rakta de voedingsstoffen op die het nodig heeft. Rakta is verantwoordelijk voor het transporteren van zuurstof en prana (levenskracht) aan alle lichaamscellen, die het leven van energie voorzien en in stand houden.
3. Mamsa (Spieren)
- Primaire functie: Structurele ondersteuning en beweging.
- Absorptie: Spieren zorgen voor kracht en vorm in het lichaam en spelen een cruciale rol bij beweging en fysieke activiteit.
4. Meda (Vet)
- Primaire functie: Smering en isolatie.
- Absorptie: Meda zorgt voor energiereserves, isoleert en beschermt organen door ze te beschermen.
5. Asthi (Botten)
- Primaire functie: Ondersteuning en bescherming.
- Absorptie: Asthi vormt de skeletstructuur. Botten zorgen voor stabiliteit, steun en bescherming van vitale organen.
6. Majja (Beenmerg/Zenuwen)
- Primaire functie: Immuniteit en communicatie.
- Absorptie: Majja is cruciaal voor de productie van bloedcellen en het faciliteren van neurale communicatie.
7. Shukra en Artava (Voortplantingsweefsel)
- Primaire functie: Voortplanting en vitaliteit.
- Absorptie: Shukra en artava zijn verantwoordelijk voor de voortplantingsfuncties en dragen bij aan de algehele vitaliteit en kracht.
Het hele proces van weefselvoeding voor het hele systeem kan tot 30 dagen duren. De efficiëntie van de spijsvertering, agni en de kwaliteit van de voeding beïnvloeden de vorming en voeding van deze weefsels aanzienlijk. Het eten van een uitgebalanceerd dieet volgens je Ayurvedische constitutie is de volgende stap.
Het belang van seizoensgebonden en op jouw dosha afgestemd eten
Ayurveda onderscheidt drie primaire dosha's – Vata, Pitta en Kapha – die verschillende combinaties van de vijf elementen aarde, water, vuur, lucht en ether vertegenwoordigen en verschillende fysiologische en psychologische functies besturen. Elk mens heeft een unieke constitutie of prakriti, een specifieke balans van deze doshas.
Je wilt eten om de primaire elementen (doshas) van je lichaam consistent in evenwicht te brengen. Als je een dieet volgt dat bestaat uit het element dat je lichaam van nature in grote hoeveelheden aanmaakt, bouw je te veel van dat element op en kun je ziek worden. In plaats daarvan willen we in balans komen met de tegenovergestelde elementen, zodat we ons op ons gemak voelen.
- Vata Dosha: Bestaande uit lucht en ether. Vata-types zijn personen vatbaar voor een onregelmatige spijsvertering en hebben vaak last van een opgeblazen gevoel, gasvorming en constipatie. Om Vata in balans te brengen, concentreer je je op het eten van warme, gekookte voeding die aardend en voedzaam is. Eet gezonde vetten, volle granen en wortelgroenten, en vermijd koud, rauw of droog voedsel. Regelmatige maaltijden en een rustige eetomgeving zijn cruciaal voor Vata-types.
- Pitta Dosha: Pitta's bestaan uit vuur en water en hebben een sterk spijsverteringsvuur, maar zijn gevoelig voor oververhitting en verzuring. Om Pitta te kalmeren, kies je voor verkoelende, hydraterende voeding zoals vers fruit, groenten en granen. Vermijd pittig, gefrituurd of te zuur voedsel, evenals overmatige cafeïne en alcohol. Regelmatige, mild gekruide maaltijden en een ontspannen eetritme zijn gunstig voor Pitta-types.
- Kapha Dosha: Kapha-types bestaan uit aarde en water en hebben vaak een trage spijsvertering en een neiging tot gewichtstoename. Om Kapha in balans te brengen, kies je voor lichte, verwarmende en stimulerende voeding, zoals pittige, bittere en scherpe smaken. Eet veel verse groenten, peulvruchten en magere eiwitten, maar vermijd zware, vette of suikerrijke voeding. Het eten van kleinere porties en het vermijden van late maaltijden kan Kapha-types helpen een gezonde stofwisseling te behouden.
Vaak is er sprake van een disbalans in een element dat niet onze primaire dosha is. Wanneer dit gebeurt, is het altijd belangrijk om vast te houden aan gemakkelijk verteerbare maaltijden zoals soepen, gekookte groenten en mager vlees, die een aardende energie en een gemakkelijke spijsvertering bieden.
 Alexa Berman is een Ayurvedisch therapeut uit Denver die al 7 jaar vrouwen helpt hun evenwicht te bewaren en hun gezondheid te verbeteren, en 11 jaar lang haar eigen leven bestudeert. Ze heeft gestudeerd in Chiang Mai, Thailand en Boulder, Colorado, en is getraind in het maken van Ayurvedische formules, het lezen van de pols en het geven van dieet- en leefstijladvies. |
